Een beetje timide komen ze binnen, een man en vrouw van midden vijftig. De man kijkt zoekend om zich heen en stapt steeds verder de winkel in. De vrouw volgt hem op de voet. Middenin blijven ze staan. Mijn collega begroet hen hartelijk. Ik volg de situatie van een afstand, te ver weg om de nieuwkomers te begroeten of om oogcontact te maken, dus concentreer ik me op de klant die ik aan het helpen ben. Ik zie wel dat de man zich meer op zijn gemak voelt dan de vrouw. Zenuwachtig kijkt ze om zich heen, wiebelend van het ene been op het andere.
Ze zijn doorverwezen naar mij
Even later vang ik flarden van het gesprek op. “In maart geopereerd, een zware uitwendige prothese, het litteken doet zoveel pijn, geen beha aan, harde druk tegen de huid, zo graag een fijne… “ Zodra ik klaar ben, voeg ik me bij het drietal en stel mij voor. Terwijl ik hun handen schud, zegt de man: “Aha, jou moeten we hebben. We zijn naar jou doorverwezen door de praktijkondersteuner van onze huisarts.” Hij kijkt naar zijn vrouw die met gebogen hoofd zwijgend naast hem zit. “Er is heel wat gebeurd hè?” vraag ik haar in een poging om haar bij het gesprek te betrekken. “Zullen we even naar mijn praktijk gaan? Daar kunnen we rustig met z’n drieën praten.”
Haar huid is zo gevoelloos dat het pijn doet
Eenmaal daar komt het hele verhaal er in chronologische volgorde uit. Het begon met de diagnose kanker, daarna een lang oncologisch traject met operaties en vele bestralingen. Tijdens het herstel kreeg ze corona waar ze Long Covid aan over hield en begin dit jaar hoorde ze dat ze borstkanker had. In maart liet ze haar rechterborst amputeren. “Mijn huid is door de bestralingen en operaties zo gevoelloos dat het pijn doet” eindigt ze haar relaas. Haar man vult aan hoe moeilijk de situatie voor haar is. Niet kunnen werken, nauwelijks leuke dingen meer kunnen doen, omdat de pijn en vermoeidheid ervoor zorgen dat ze weinig tot geen energie heeft.
Of ik haar kan helpen met het litteken
Ik kijk haar vragend aan. “Wat verwacht je dat ik voor je kan betekenen?” Haar ogen vullen zich met tranen. Ze slikt en zegt dan met onvaste stem: “De praktijkondersteuner heeft gezegd dat jij mij kunt helpen met het litteken. Dat het dan minder pijnlijk wordt, maar ik vind het zo eng allemaal. Niemand, behalve ikzelf en de chirurg mag het aanraken. Zelfs mijn man niet. En ik wil heel graag een beha en een zachte prothese die fijn zitten en minder hard drukken.”
Haar hele lichaam staat strak van de spanning
Mijn gedachten gaan razendsnel. Wat is verstandig om te doen? Een afspraak maken voor een borst- en littekenweefselbehandeling? Of haar vragen om direct op tafel te komen liggen? Hoewel het ongebruikelijk is, besluit ik in een opwelling tot het laatste en vraag haar of ze op tafel wil plaatsnemen. Ze wil heel graag, maar haar hele lichaam staat strak van de spanning. Haar ademhaling is hoog, haar schouders opgetrokken en haar handen tot vuisten gebald. Toch ontdoet ze zich van haar bovenkleding en gaat liggen. Vlug bedek ik haar ontblote huid met een handdoek en help haar om haar ademhaling te reguleren.
De sensaties in haar lijf
Na verloop van tijd ligt ze meer ontspannen en vraag ik om een hand op de handdoek te leggen die over de aangedane borst ligt. Haar ogen worden groot, de spanning slaat gelijk weer toe, maar ze doet wat ik vraag. Opnieuw begeleid ik haar met haar ademhaling, help ik haar om haar lichaam te scannen en te benoemen wat voor sensaties ze in haar lijf ervaart.
Toestemming om mijn hand op het litteken te leggen
Als ze rustig ligt, vraag ik om haar hand ónder de handdoek te leggen, zodat ze contact maakt met het litteken. Weer tellen we de in- en uitademingen, scannen we het lichaam op blokkades en brengen we met onze aandacht ontspanning in het lijf. We gaan door totdat het moment is gekomen dat ik toestemming van haar krijg om mijn hand op het litteken te leggen. Als ik contact maakt met haar huid, zie ik dat ze zelf haar ademhaling regelt. Ik blijf stil en adem met haar mee. Dit keer duurt de spanning in haar lijf maar kort. Ze schrikt niet langer weg voor de reacties die ze ervaart, maar geeft het aandacht.
Er ontstaat ruimte en beweging
Heel voorzichtig voer ik enkele stretches uit. Haar huid reageert meteen en dat merkt ze op. “Het doet helemaal geen pijn, ik voel ruimte.” Verbaasd kijkt ze me aan. Als ik na een tijdje nog meer beweging voel ontstaan, vraag ik of ze eraan toe is om haar man het litteken te laten aanraken. Heel even zie ik de paniek in haar ogen, maar dan knikt ze hevig. Ik maak plaats zodat hij naast haar kan gaan zitten. Op gepaste afstand blijf ik aanwezig. Ontroerd kijk ik even toe en laat hen dan een moment alleen.
Trots voor de spiegel
Drie dagen later ontvang ik een whatsapp bericht: “Hallo Ingrid, het litteken doet iets minder pijn. Ik sta nog versteld van wat de korte behandeling met mij gedaan heeft. Ik wil je daarvoor nogmaals bedanken. Ik ben ook zo blij met de beha’s en de prothese. Ik sta trots voor de spiegel! Ik kijk uit naar onze volgende afspraak. Opgetogen stuur ik haar een bericht terug. Wat ben ik blij voor haar dat ze nu met trots naar zichzelf kan kijken.
Gevoelige of pijnlijke littekens?
Steeds weer ben ik verrast en verbaasd dat littekenweefsel door liefdevolle aandacht en aanraking zo snel kan verzachten. Heb je zelf ook, waar dan ook op je lichaam, last van gevoelige of pijnlijke littekens? Neem dan contact op met een littekentherapeut bij jou in de buurt, zodat ze je kan vertellen wat een littekenweefselbehandeling voor jou kan betekenen.